بررسی فقهی و حقوقی حق الله و حق الناس(در حقوق کیفری و آیین دادرسی)

حق الله و حق الناس از جمله مفاهیمی هستند که به طور پراکنده، در مباحث گوناگون فقهی و حقوقی مطرح شده اند. تشخیص و تفکیک این دو مفهوم از یکدیگر، آثار و نتایج متفاوتی در مسائل مختلف، به ویژه در حوزه ی حقوق کیفری و جزایی به دنبال خواهد داشت. بیشترین کاربرد این دو مفهوم در مباحثی نظیر ادله ی اثبات دعوا، آیین دادرسی، اجرای مجازات و گذشت از مجازات مجرم می باشد. برای اثبات جرایم حق اللهی، سخت گیری بیشتری (نسبت به جرایم حق الناسی) در نظر گرفته شده است. بارزترین تفاوت حق الله و حق الناس از نظر آیین دادرسی، لزوم مطالبه ی شاکی خصوصی در دعاوی که جنبه ی حق الناسی دارند، و عدم لزوم آن در جرایم حق اللهی می باشد. در اجرای مجازات، حق الله از تخفیف و تسهیل بیشتری برخوردار است. اجرای کلیه ی مجازاتهای شرعی بر عهده ی امام و ولی امر (یا کسی که او به این کار می گمارد) است. البته در موارد حق الناسی، اذن صاحب حق برای اجرای مجازات لازم است. در حقوق الناس، بخشش جز از سوی صاحب حق و با اجازه او جایز نیست. بنابراین، توبه نیز تأثیری در ساقط شدن چنین گناهانی ندارد. اما در حقوق الله، حاکم در شرایطی می تواند مجرم را ببخشد. این تحقیق، مشتمل بر چهار بخش است: بخش اول، کلیات بحث و موضوع شناسی تحقیق است. بخش دوم، حق الله و حق الناس در باب قضا و شهادات؛ بخش سوم، حق الله و حق الناس در باب حدود و تعزیرات و بخش چهارم، حق الله و حق الناس در باب قصاص و دیات را مورد بررسی قرار می دهد.